Priesters klaarstomen voor de ‘echte wereld’ moet op het seminarie beginnen - Katholiek Nieuwsblad (2024)

Opinie

Priesters klaarstomen voor de ‘echte wereld’ moet op het seminarie beginnen

Chris Vermazen 12 maart 2024

Priesters moeten toegerust worden om in de huidige seculiere, multiculturele samenleving hun taken uit te voeren. Seminaries zouden zich daarom veel meer moeten richten op het klaarstomen van priesterkandidaten voor die werkelijkheid.

Het Centrum voor Parochiespiritualiteit deed onlangs drie aanbevelingen om priesterburn-outs tegen te gaan. Ik wil deze kwestie geenszins bagatelliseren, maar als leek kan ik hier mogelijk toch iets aan bijdragen.

Mannen worden priester omdat zij in dienst van God, respectievelijk Jezus Christus, binnen de Kerk een leidende rol willen vervullen in het samen op weg zijn naar onze eindbestemming bij God. Zij kiezen ervoor te leiden door te dienen (ministry). Daarop zou hun opleiding gericht moeten zijn.

Seculiere, multiculturele wereld

Wil je mensen vanuit je werk begeleiden in de samenleving, dan moet je goed weten binnen welke cultuur en maatschappelijke constellatie je je beweegt. Uiteraard zijn theologie, filosofie, psychologie en spiritualiteit belangrijk om binnen je vakgebied een overwicht aan kennis te verwerven.

Maar daar ben je er niet mee in de huidige seculiere, multiculturele wereld.

Niet afwachten

Het christendom is een randverschijnsel geworden, gedoogd op basis van vrijheid van denken en respect voor ieders mening – al lijkt dat op de sociale media vaak niet zo. Wil je iets betekenen vanuit je godsdienst, dan moet je die wereld binnenstappen, niet gaan zitten afwachten.

Feit is dat seminaristen (tenminste in Limburg) hun opleiding genieten binnen een van de maatschappij afgescheiden omgeving, totdat ze op het eind van hun opleiding in parochies stage gaan lopen. Die parochies moeten vaak kwalitatief in het verlengde liggen van het genoten leerprogramma, dus gaan bijvoorbeeld toekomstige priesters van de Neocatechumenale Weg naar daaraan gerelateerde parochies.

Logisch dat problemen optreden in contact met het neoliberale denken en de postmoderne levensbeschouwing van plaatselijke gelovigen of niet-gelovigen.

Vriendschappelijke contacten

Je weet tegenwoordig bij voorbaat dat je hoe dan ook op weerstand zult stuiten bij het uitdragen van het geloof. Daar moet de opleiding je voor trainen. Het imago van de Kerk is vanwege allerlei historische misstanden slecht. Er is geen geloofskennis meer, dus daarop kan je ook niet inhaken.

Je zult eerst vertrouwen moeten zien te krijgen. Dat kan alleen door gewone vriendschappelijke contacten te leggen in je eigen omgeving.

Zoek de mensen op in hun privédomein en toon interesse voor hun leefwijze, laat je voorlichten over hun aanpak in de opvoeding, hun dagbesteding, hun financieel-economische aanpak. Kortom, word een vriend die van hen wil leren en weldra zullen van hun kant ook vragen komen. Praat dan pas over de christelijke overtuiging, mits dat relevant is voor het onderwerp.

Waarheid

Daarnaast zijn priesters niet gewend tegengesproken te worden. Dat is in de praktijk een groot nadeel. Als gehuwde leek word ik door mijn echtgenote vaak weersproken of verbeterd. Dat leidt dikwijls tot zelfreflectie en heroverweging.

Voor een priester is meestal alles wat hij naar voren brengt ‘waarheid’, omdat hij dit zo geleerd heeft en hij een meedenkend oordeelkundig referentiekader mist. Maar ook hij is een mens met goede en minder goede eigenschappen. Die laatsten kunnen zijn oordelen negatief beïnvloeden.

Experiment

Ik ken nogal wat priesters die moeilijk kunnen delegeren, terwijl zij juist als herder de capaciteit zouden moeten hebben om de talenten van leken te onderkennen om daar gebruik van te kunnen maken.

Erken de eigen waardigheid van de leek in de zending, luister en durf verantwoordelijkheid te geven. Misschien is een leek die thuis is in het onderwijs beter in staat om catechese in groepsverband te geven dan een priester. Durf dit experiment aan – mede omdat het z’n synodale weerslag heeft in groter verband doordat lekengelovigen op directe wijze betrokken worden bij de evangelisatie.

Tijden veranderen

Ik vraag me af of dit in de opleiding van seminaristen aan de orde komt. In teamverband kunnen werken, het vertrouwen genietend van de ‘buitenwereld’ en tijd vrij hebben voor zijn meest essentiële taak, een goede Eucharistie en dito preek en een aansprekend leiderschap zouden een priester zeker goed doen.

En die veeleisende parochiaan? Ach, die zal toch moeten leren dat de tijden veranderd zijn en dat een vernieuwing van de Kerk niet te stuiten is.

Chris Vermazen is catechist.